DORASTANIE. W którą pójść stronę?
Dorastanie– czas pomiędzy dzieciństwem, a dorosłością. Pewien odcinek drogi jaką przebywa człowiek z jednego punktu do drugiego. Od zależności ku niezależności, od niesamodzielności do samodzielności. To proces uczenia się odpowiedzialności, przemiana w osobę, która dba o siebie i innych.
Autonomia
W okresie dorastania młody człowiek zdobywa coraz większą autonomię. Aby uzyskać zdolność do samostanowienia musi dokonać się jego separacja od rodziców, opiekunów, wychowawców; polegająca na psychicznym oddaleniu się od nich. Wiąże się to z wyborami, czasami niewłaściwymi; mierzeniem się z nowymi sytuacjami. Okres ten jest trudny dla nastolatka i rodzica. Ustalają się na nowo relacje pomiędzy dwiema stronami.
Targani emocjami (żalem za tym co mija, złością, tęsknotą za dzieciństwem, strachem przed tym co nieznane) i niezrozumieniem, można przeoczyć to co ważne. Tymczasem swoista separacja pomiędzy bliskimi sobie osobami, następuje po to, aby nastolatek mógł zrobić krok w dorosłość. Ta forma psychologicznego rozstania się, zmiana we wzajemnych relacjach powoduje, że młody człowiek stopniowo uzyskuje autonomię.
Konsekwencje
Jedna z istotnych różnic pomiędzy dzieciństwem, a dorosłością dotyczy tego kto ponosi konsekwencje za dany czyn. W przypadku dziecka, ostateczne skutki jego postępowania spadają na rodziców. Jednak w miarę uzyskiwania dojrzałości, młody człowiek podejmuje coraz poważniejsze decyzje, a wraz z nimi przyjmuje coraz większe konsekwencje. Rolą rodziców jest towarzyszenie dziecku podczas tej drogi i powierzanie spraw do rozwiązania o stopniu złożoności adekwatnym dla wieku i możliwości młodego człowieka. Ważne jest, aby umieć to wyważyć. Jeśli trudność jest niewspółmierna względem umiejętności nastolatka do jej pokonania, wówczas stanowi zbyt duży balast, z którym on sobie nie poradzi. Ciągłe porażki wzmagają poczucie bezradności i wywołują przekonanie co do własnej nieskuteczności. Z drugiej strony nadmierne chronienie, wyręczanie dziecka i niepowierzanie mu spraw, które jest w stanie rozwiązać, kształtuje postawę bierności, niewiary w swoje możliwości oraz powoduje niechęć do brania odpowiedzialności.
Wychowanie
Troską większości rodziców jest, aby ich dziecko dokonywało właściwych wyborów, „nie wpadło w złe towarzystwo”, uzależnienie, było szczęśliwe. Co można zrobić, aby uchronić dorastającego syna, czy córkę?
Nie ma gwarancji na to, jak potoczą się losy człowieka. Jednak posiadamy narzędzie. Wychowanie dziecka i wspólne życie od jego maleńkości do dorosłości to czas, który mamy, aby przekazać synowi czy córce odpowiednią perspektywę. Pozwoli ona wybierać dziecku to co właściwe. Zawierają się w niej: wartości i normy. Dzięki nim, człowiek wie jak postępować.
Proces internalizacji norm i wartości, czyli ich uwewnętrznienia i przyjęcia za własne, jest złożony. Wpływają na to czynniki tj.: cechy osobowości, temperament, specyfika relacji rodzinnych, autorytet rodziców i prezentowany przez nich wzorzec wartości.
Wartości i normy
Normy można określić jako przekonania w formie nakazów i zakazów, które regulują postępowanie człowieka.
Wartości to cechy, zachowania pożądane przez człowieka lub społeczeństwo.
Normy obrazowo można przedstawić jako ogrodzenie, którego nie należy przeskakiwać. Niektóre normy zmieniają się z wiekiem (np.: nie baw się zapałkami), inne pozostają niezmienne (np.: nie krzywdź słabszych).
Wartości można przyrównać do skarbów w skrzyni, po które człowiek sięga, gdy przyjdzie potrzeba. Większość osób nie ma większych trudności z wymienieniem co jest dla nich wartością (miłość, dobro, współczucie, rodzina, przyjaźń itd.), ale z wprowadzeniem ich w życie już tak.
Wybory jakich nastolatek będzie dokonywał zależą od wartości i norm, które uwewnętrznił. Wkraczając w dorosłość młody człowiek powinien wiedzieć, że etap ten oznacza: większą swobodę, ale także odpowiedzialność; wybory, w którą stronę iść i skutki ich ponoszenia.
Rodzic przekazuje swojemu dziecku wartości i normy- drogowskazy, które wyznaczają kierunek w dorosłym życiu
Magdalena Paszkowska
